Os que
estamos afeitos a ler en galego e coidamos que un bo galego debe ser sempre o
esperábel e esixíbel en calquera texto escrito, como o é cando lemos en
calquera outra lingua, comprobamos con pena como o nivel de esixencia no noso
idioma é moi baixo, mesmo entre aqueles que gañan a vida con el (escritores,
xornalistas, tradutores etc.).
O indefinido “ambas/ambos”
e maila súa variante “entrambas/entrambos”, que incorpora a preposición
“entre” contraída e está plenamente aceptada polo dicionario da RAG, sofre o
embate da castelanización, por unha banda, e da
vulgarización, pola outra. Explicareime.
Aínda que existe en castelán coa
mesma forma existe unha diferenza substancial no seu uso en galego-portugués
cando o indefinido acompaña un substantivo, así o explica perfeitamente o mesmo
dicionario da RAG: “Cando vai modificando un substantivo, vai acompañado do
artigo e pódese utilizar contraído coa segunda forma, dando como resultado as
formas ámbolos e ámbalas”. E a gramática portuguesa
é precisa: “Se o substantivo determinado pelo numeral ambos estiver
claro, é de regra o emprego do artigo definido” (Breve Gramática do Português
Contemporâneo, Ed. João Sá da Costa, Lisboa, 1985). Pola contra, a gramática
castelá prescribe no seu “Diccionario panhispánico de dudas” da RAE: “En el
español actual, el adjetivo ambos no debe ir precedido ni seguido de
artículo ni de ningún otro determinante; así, aunque secuencias como los
ambos navíos, sus ambas manos, estos ambos ladrones, ambas
las ciudades, ambos sus ojos, etc., hayan sido normales en el
español medieval y clásico, hoy son ajenas a la norma culta estándar; en el
español actual se dice ambos navíos, ambas manos, ambos
ladrones, etc.” Xa que logo, a falta de emprego dos artigos cando este
indefinido acompaña un substantivo é mera castelanización, e, por que non
dicilo?, descoñecemento supino da gramática galega.
A vulgarización
chega polo uso redundante das expresións: “ambas as dúas/ambos os
dous” (e “ámbalas dúas/ámbolos dous”) e “ambas a dúas/ambos
a dous”, recollidas ambas no dicionario da RAG, mais que non deixan de
seren perfeitas vulgarizacións da forma simple. Obviamente nin portugués nin
castelán admiten estas realizacións vulgares que, con todo, si se dan nas súas
falas populares.
A este respecto a RAE tamén indica no seu “Diccionario
panhispánico de dudas” que a locución: “ambos (a) dos”, sinónima de ambos,
“era muy frecuente en el español medieval e clásico, más con preposición (ambos
a dos) que sin ella (ambos dos), y en estas dos formas ha pervivido
hasta nuestros días: […]. Por su carácter redundante, está en retroceso en el
habla culta y se desaconseja su empleo.”
Ben, pois nos textos galegos é máis corrente atoparen estas locucións
vulgarizantes cás correspondentes formas simples, coma se os galegos non
entendésemos o correcto significado do indefinido “ambas/ambos”: un e mais o
outro; os dous.
Exemplos recentes de incorreccións:
[…]
substituín en ambos paratextos […] no canto de […] substituín en ambos os
paratextos […]; […] ambos xéneros en inglés […] en vez de […] ambos os xéneros
en inglés […] (tradución de Samuel Solleiro de Frankenstein ou o Prometeo moderno,
Follas Voadoras, 2019).
[…] escoita
ambos os dous mares; […] agradábel para ambos os dous. (tradución de Mª
Margarita Fdez Gómez de Cartas das Heroínas, Rinoceronte ed., 2018).
Este comentario ha sido eliminado por el autor.
ResponderEliminarEste comentario ha sido eliminado por el autor.
ResponderEliminarBeizóns polo teu traballo e dedicación ó galego. 😊
ResponderEliminarÉ moi agradábel saber que o meu modesto labor ten algún seguimento.
ResponderEliminarBeizón.