FOLERPA DE NEVE

 Folerpa *de neve.

Con demasiada frecuencia leo a expresión que titula este texto: un redundante e innecesario calco do castelán “copo de nieve”, dado que o termo “folerpa” ten o significado exacto de “porción conxelada de auga que constitúe a neve”.

            O castelán usa a palabra “copo” pra este significado, mais tamén pra denominar: “calquera porción doutra substancia que lembre a dunha folerpa” (copos de avena), “porción dunha materia pra se fiar” (copo de lana) e “porción dun líquido callado” (copos de sangre); polo que se estendeu o uso de “copo de nieve” pra precisar o significado. Algo totalmente innecesario no noso idioma porque “folerpa” non ten outros significados, agás que se use metaforicamente, en cuxo caso si sería recomendábel unha precisión semántica. Por ex.: folerpas de escuma, folerpas de papel etc.

            E o portugués usa as palabras: “floco”, “folheca” ou “foleca” (rexionalismo de Douro) e “folipa” ou “folipo”, mais a expresión “floco de neve” é a máis común. Aquí, coma en castelán, tamén se fai necesario precisar o significado porque o termo “floco” tamén se emprega pra denominar outros elementos: conxunto de filamentos leves, conxunto de pelos, cordón de felpa e partícula achatada de cereal ou outro alimento.

            Porén, como en galego temos outras palabras distintas de “folerpa” pra denominar estes outros elementos: flocos de avea, floco (de fíos ou de pelo), coágulo ou callón, grumo etc., faise totalmente innecesario precisar o significado de “folerpa” Obviamente, é a imitación do castelán –pois dubido moito que sexa a do portugués– o que leva a usar o innecesario calco.

            Aínda que “folerpa” sexa con diferenza a palabra máis utilizada pra este concepto, o dicionario da RAG recolle ata doce sinónimos: cerello, faísca, falopa, fargallo, farrapa ou farrapo, felepa ou folepa, foleca, foupa, galapo e melga. Seguro que hai máis, pro trece sinónimos son máis ca abondo pra demostrar que o fenómeno da neve é algo común no noso país, inda que cada inverno que pasa neve en menos lugares e en menor cantidade.

            Se usar “folerpa *de neve” é unha redundancia, empregar “copo de neve” sería un castelanismo aberrante, posto que a palabra “copo” en galego ten uns significados diferentes de vez dos do castelán.

            Outra diferenza significativa entre o galego e o castelán é que a verba “folerpa” e outros sinónimos dá lugar a verbos sinónimos de “nevar”: folerpar, falopar, felepar, folepar ou farrapear; e a substantivos que sinónimos de “nevada ou nevarada”: folerpada ou farrapada.

            Por último, cando a neve vai acompañada dun forte vento xélido recibe os nomes de: brea, cifra, ciobra, rebelaxe ou xistra; palabras moi nosas que fan innecesario usar expresións como “temporal de neve” e similares.