As preposicións excluíntes

O dicionario da RAG recolle unha manchea de sinónimos da preposición AGÁS, unhas tratadas como iguais: BARDANTE, CATAR, EXCEPTO, FÓRA, MENOS, QUITADO, QUITANDO e SALVANTE; e outras que remiten a ela como forma principal: AGA, SACADO, SACANDO, SALVO e TIRANTE. Todas equivalentes ás locucións preposicionais: A EXCEPCIÓN DE e CON EXCEPCIÓN DE. E todos, preposicións e locucións, co significado de “excluír o concepto que se expresa na frase”.

            Comparando as súas correspondencias cos idiomas máis próximos, non semella que o resto de linguas da nosa área goce dunha riqueza sinonímica coma a nosa.

            Así en portugués EXCETO e os seus sinónimos AFORA, MENOS, SALVANTE, SALVO, TIRANTE e SENÃO e a locución preposicional A EXCEPÇÃO DE.

            En castelá EXCEPTO e os seus sinónimos MENOS, SALVO e EXCEPTUADO/EXCEPTUANDO e mailas locucións preposicionais: APARTE DE, A EXCEPCIÓN DE, CON LA EXCEPCIÓN DE e FUERA DE.

            En aragonés ESZEUTO xunto a locución FUERAS DE.

            En catalán EXCEPTE e os seus sinónimos FÓRA DE, LLEVAT (DE), MENYS, TRET (DE) e maila locución preposicional A EXCEPCIÓ DE.

            En occitano EXCEPTAT e os sinónimos e locucións FÒRA, FRANC, LEVAT (DE), PART e A PART DE e SONQUE (aranés).

            En italiano ECCETTO e os seus sinónimos ESCLUSO, SALVO e TRANNE e mailas locucións ALL’INFUORI DI e FATTA ECCEZIONE PER.

            En francés EXCEPTÉ e os seus sinónimos FORS, HORMIS e SAUF e a locución À L’EXCEPTION DE.

            E en inglés EXCEPT (FOR) e os seus sinónimos APART FROM e SAVE (FOR) e a locución, moi formal, WITH THE EXCEPTION OF.

            Mais non en asturiano, que ten MENOS, SACANTES(S) e QUITANTE.

            Nin en mirandés, que usa SALBO e TIRANTE.

            Porén, como se pode comprobar en case tódalas linguas a palabra principal é a descendente do latín EXCEPTUM. Cousa que non ocorre na nosa lingua, ou non debería, dada a gran variedade de sinónimos que posúe. O actual uso excesivo de “excepto”, e en menor medida de “menos” e “salvo” e as locucións “a excepción de” e “con excepción de”, non é máis que unha nova mostra da inxente castelanización léxica do galego contemporáneo, pois o seu éxito só se debe a coincidir coas formas castelás, xa que logo evitémolo botando man de tódalas nosas exclusivas formas patrimoniais. Ex.:

Todos estaban de acordo bardante dalgúns/bardante algúns; prohibido o estacionamento catar os vehículos oficiais; críano todos agás/aga ti; trouxen os libros todos tirante os teus; sacado/sacando tres, os demais aprobaron; son morenos salvante o pequeno que é louro; fóra o teu texto lin todo; viven na Cruña quitado/quitando o máis vello.