Xove: palabra non grata

Malia ser unha palabra que forma parte do léxico da maioría dos galegofalantes actuais, “xove” é unha palabra condenada no seu uso, tanto como substantivo coma como adxectivo, pola RAG; con todo, o VOLG recolle a forma como correcta pero non como recomendábel. Este cultismo, documentado en castelán desde finais do s.XII (iouen, jouen) pero non no galego medieval, entrou no galego moderno a través do castelán:” xóven/xóvenes”, mais dado que outros cultismos coa súa mesma tipoloxía se adaptaron seguindo a evolución patrimonial galega: abdomen > abdome, pollen > pole, semine > seme, lichene > lique ou germine > xerme; non había razón ningunha para que esta palabra non seguise o mesmo camiño: iuvene > xove, e esta foi a proposta que se usou literariamente.

            A RAG propón substituír esta palabra polo substantivo “mozo” e polo adxectivo “novo”, esquecendo que non sempre son substitutos axeitados. Vexamos algúns exemplos:

Entrou unha persoa xove / entrou unha persoa nova / entrou un/unha mozo/a.

É un grupo de xoves / é un grupo de novos / é un grupo de mozas e mozos.

A xove dama é bela / a dama nova é bela / a dama que é moza é bela.

            Non sei as razóns da RAG, porque non se dan, para proscribir unha palabra que ademais é usada polo resto das linguas romances: jeune (francés), giovane (italiano), jove (catalán e occitano), jovem (portugués), xoven (asturiano), choben (aragonés), giòvanu (sardo), giovo (piemontés), zoeno (xenovés), djonne (valón), zovins (friulano), etc.

            De por parte, o resto dos cultismos relacionados con esta palabra si son admitidos: xuventude, xuvenil ou rexuvenecer. Nótese que o adxectivo “xuvenil” ten un matiz nidiamente diferente do de “xove”, referíndose o primeiro a unha idade máis nova ca o segundo.