SABER RESPONDER

O primeiro que convén saber é a diferenza entre os verbos “responder” e “contestar”, pois o primeiro é “dicir algo sobre unha pregunta previa” e o segundo é “dicir algo opóndose a algo previamente expresado”, como demostra o adxectivo “contestatario” (que manifesta oposición contra algo estabelecido).  Estes significados son os que conserva o portugués, mais o galego, mercé á influencia do castelán, usa tamén “contestar” como sinónimo de “responder”; algo que se debería evitar se se pretende usar unha lingua máis enxebre. “Retrucar” e “replicar” teñen o significado de “responder amosando oposición a algo”, polo que ás veces funcionan como sinónimos de “contestar”.

                E o segundo é que en galego xenuíno nunca se responde afirmativamente unha pregunta cun simple “si”, senón que se debe utilizar o verbo principal ou o auxiliar, se o hai, ou o adverbio, usado na pregunta, na resposta.  Pola contra, no caso negativo o simple adverbio “non” abonda. De novo o castelán serve de modelo, de mao exemplo, para deturpar o galego. Xa que logo, a preguntas como as seguintes habería que responder afirmativamente así:

Queres que vaia contigo? –Quero /  –Ven.

Seguro que podes ir? –Seguro /  –Podo.

Comezou a sesión? –Comezou.

Chegou tarde? –Chegou.

Vas ir ao cinema? –Vou (ir) / –Irei.

Voltarás mañá? –Voltarei.

                En todos os casos o adverbio “si” pode acompañar a resposta, actuando como reforzo:

Quero, si; Seguro, si; Comezou, si; etc.

Mais se vai só é un claro castelanismo, desafortunadamente, cada vez máis implantado na fala e mesmo no estándar literario.

                Adverbios e locucións como: xaora, abofé, de certo, de veras, sen dúbida, con certeza, etc., tamén poden, ás veces, substituír os verbos na resposta afirmativa, aínda que non é o máis usual:

Seguro que podes ir? –Xaora / –Sen dúbida.

Chegou tarde? –Abofé /  –De certo.