Adoito vexo nos textos que a escritura dos prefixos
oscila entre tres posíbeis representacións: unido directamente á palabra que
modifica (ex.: expresidente), unido por guión á palabra que modifica (ex.:
ex-presidente) e separado da palabra que
modifica (ex.: ex presidente).
Obviamente
a ortografía do noso idioma recomenda unha maneira de representar os prefixos,
que é esencialmente a mesma do castelán. Así as entradas destas palabras no
dicionario da RAG mostran nos exemplos de uso que sempre se unen ás palabras que modifican. Ex.: antiinflamatorio, antirrábico,
arquifamoso, arquimillonario, exalcólico, exministro, extraescolar, extrafino, hiperactivo,
hipersensíbel, minibar, minisaia, multimillonario, multiúsos, posbélico,
posteleitoral, preescolar, prehistórico, proárabe, prorruso, superabundante, supermercado,
ultradereita, ultralixeiro, vicealcalde, vicecónsul etc.
A RAE,
que non a RAG, tamén indica as tres excepcións a
este uso xeral:
O emprego da unión con guión cando a palabra que modifica
comeza por maiúscula ou está constituída por maiúsculas e cando son cifras.
Ex.: país ex-Unión Soviética, a selección sub-21, movemento anti-OTAN,
manifestación pro-OLP, metraxe en super-8 etc.
Cando a escritura separada cando modifica unha palabra
composta que se escribe separada. Ex.: anti pena de morte, ex primeira ministra,
pre Segunda Guerra Mundial, pro dereitos humanos etc.
E cando se debe usar máis dun prefixo acompañando á mesma
palabra. Entón o primeiro prefixo irá rematado con guión. Ex.: pre- e
posoperatorio.
Ao
escribir os prefixos unidos ás palabras que modifican seguimos tamén o modelo
de escribir xuntos os nomes gregos ou latinos que se engaden a palabras a modo
de prefixos pra formaren novas verbas técnicas ou científicas. Ex.: agorafobia,
electrodoméstico, litografía, megáfono, teleobxectivo, videoconferencia, xeodinámica
etc.
Nas
expresións latinas sempre se escriben separados: ante merídiem, ex aequo, ex
cáthedra, ex nihilo, extra muros, post merídiem etc.
Pola
contra, o portugués opta pola escritura dos
prefixos sen ou con guión segundo os prefixos e os casos, mais tamén omite o
guión nos prefixos naquelas palabras que xa se senten como únicas, ao igual ca
en galego ou castelán. Así “anti-“ se une á palabra sen
guión agás nos casos en que aquela comeza por H, I, R ou S (ex.: antialérgico
ou antinacional pro anti-inflamatório ou anti-rábico); “arqui-“ segue
o mesmo modelo ca “anti-“ (ex.: arquiacólito ou arquimilionário pro
arqui-inimigo ou arqui-rival); “ex-“ sempre se escribe con
guión catar nas palabras que se senten únicas (ex.: ex-aluno, ex-cônjuge ou
ex-jogador pro expatriar ou exterritorialidade); “extra-“ non
leva guión bardante cando a palabra comeza por vogal, H, R ou S (ex.:
extracontinental ou extraforte pro extra-escolar ou extra-seco); “hiper-“ non leva guión sacado que a palabra comece por H ou R
(ex.: hipercalórico ou hiperexcitável pro hiper-humano ou hiper-rugoso); “mini-“ escríbese sen guión salvo cando o segundo elemento
comeza por H (ex.: minirreforma ou minissaia pro mini-hambúrguer ou
mini-hídrica); “multi-“ non leva guión tirante cando a palabra
comeza por H ou I (ex.: multiarticulado ou multirrisco); “pós-“
escríbese sempre con guión (ex.: pós-bélico ou pós-eleitoral); “pré-“ sempre escrito con guión (ex.: pré-histórico, pré-islâmico
ou pré-nupcial); “pró-“ tamén sempre se
escribe con guión (ex.: pró-activo, pró-ocidental ou pró-russo); “super-“ escríbese sen guión salvante que a palabra principie
por H ou R (ex.: superácido ou supersensível pro super-homem ou super-rápido);
“ultra-“ escríbese sen guión fóra das palabras que inician con
vogal, H, S ou R (ex.: ultrabásico ou ultramarino pro ultra-existente,
ultra-humano, ultra-radical ou ultra-sonoro) ou “vice-“
escríbese sempre con guión (ex.: vice-almirante ou vice-ministro).
No hay comentarios:
Publicar un comentario