martes, 10 de enero de 2012

Reintegracionismo contra isolacionismo 2

Neste artigo analisamos como as propostas das dúas normativas a propósito das letras caen en manifestas incoherencias, e o motivo é o de sempre: adoptar as ortografías do español e portugués no canto de adaptalas á nosa lingua.
A normativa oficial di seguir un criterio etimolóxico no uso do H ou do B e V, achegándonos, casualmente, ao castelán e separándonos do portugués e da nosa tradición medieval. Porén resulta que este criterio ten moitas excepcións: inverno < lat. hibernum, España < lat. Hispania, barbeito < lat. vervactu, Xoán < lat. Iohannes, brear < lat. verberare, deostar < lat. dehonestare, etc.; e, curiosamente, coincidindo todas as excepcións, ou case, coa solución española para as mesmas palabras.
A normativa oficial recolle a existencia do dígrafo GU + E ou I. Parece lóxico a existencia deste dígrafo nas linguas irmás española, portuguesa ou catalá, onde existe a secuencia G + E ou I con diferente fonoloxía, mais en galego esta secuencia é inexistente e a etimoloxía tampouco a xustifica (guerra < xerm. werra, guitarra < ár. qitara, guisa < xerm. wisa), daquela cal é a razón para introducir un dígrafo innecesario na ortografía do galego?
O reintegracionismo xustifica a súa escolla ortográfica na tradición ortográfica do galego e na ortografía actual do portugués, obviando que o galego contemporáneo no se pronuncia nin coma o medieval nin coma o portugués. Así que temos varias posíbeis grafías para os mesmos fonemas, e ás veces para palabras coa mesma raíz: S ou SS para o S intervocálico: assembleia, assunto, massacre, vosso, profissom, essência, etc., e asilo, asinha, asa, cousa, peso, liso, etc.; Z, C ou Ç para o fonema fricativo interdental: produçom e produzir, conduçom e conduzir, ácido e azedo, capaz e capacidade, paz e pacifismo, veloz e velocidade, diferença e cinza, etc.; V ou B para o fonema oclusivo bilabial sonoro: amável e amabilidade, lavrar e labrego, livre e liberdade, escrever e escriba, livro e libreto, móvel e mobilidade, erva e herbáceo, etc.; J, X e G (+ E ou I) para o fonema fricativo palatal xordo: feixe, queixo, teixo, baixo e beijo, ameija, jeito, ou enxame, engenheiro, mexilhom, exército, fugir, axejar, etc.; complicando a escrita do galego dun xeito innecesario e a única forma de non cometer demasiadas faltas ortográficas será un exercicio importante de memorización, case ao estilo do que se debe facer en inglés. Isto é saltar do paraño para a cinza.
Tamén algúns xa propoñen solucións como: condiçom (sing) – condições (pl), fronte ao tradicional: condiçom – condiçons, porque seica nos diferencia do portugués de máis, coma se o galego-portugués estivese ben vivo, mais por que non propoñen: animal (sing) – animaes (pl), se se trata de recuperar a antiga fala?
E a –M final para substituír o –N final do galego actual, esquecendo que o –M final en portugués indica unha vogal nasal ou un ditongo nasal e nunca unha consoante nasal, e cando queren representar esta consoante nasal escriben (e pronuncian) –N final: éden, regímen, abdómen, gérmen, etc. Ademais, como se concibe logo escribir a preposición COM + art. A ou O onde a única pronuncia tanto en portugués coma en galego omite a consoante nasal (cõ a, cõ o / coa, co).
No que si coinciden ambas as normativas é en que certos grupos consonánticos cultos se escriban aínda que non se pronuncien, renunciando a unha maior fidelidade á fala e á sinxeleza ortográfica: absentismo, obséquio/obsequio, obcecar, abstracçom/abstracción, obstáculo, ficçom/ficción, convicto, invicto, mnemotecnia/mnemotécnica, gnóstico, voluptuoso, pneumonía, psiquiatra, etc. Mais xaora, se portugués e castelán coinciden, daquela como vai o galego seguir o seu propio camiño? Aínda que unha lingua de prestixio como o italiano si o fixo: assenteismo, ossequio, accecare, astrazione, ostacolo, finzione, convinto, invitto, voluttuoso, pero psichiatra.

14 comentarios:

  1. Com efeito, a oralidade galega está tão estragada, por castelanizada, que nem os próprios lusistas são quem de concretizar na sua oralidade o que sim concretizam na sua escrita. Esse é um grave problema, porque um lusófono qualquer pode aprender a sua ortografia desde que tem uma relação consistente com a sua oralidade. Porém, o galego que quiser empregar a ortografia portuguesa, tem de aprendê-la artificiosamente, ou tem de aprender a oralidade do português, não a do galego.



    Todavia, a oralidade do galego, seja o vernacular ou seja o baralhete “tevegalho“ dos neofalantes, ou qualquer cousa polo meio, está tão deturpada polo castelão que já não pode ser considerada como galego, mas apenas como um creoulo. Ainda assim, eu não tenho dúvida de que um paleofalante que for educado em português, e não em espanhol, sim poderia empregar a ortografia portuguesa e falar galego. Muitos sons que são considerados portugueses, e não galegos, sim que se registam em paleofalantes na Galiza, basta com conferir os arquivos do ILG.

    http://ilg.usc.es/ago/


    Por isso cumpre urgentemente arranxar o modelo oral do galego, desbotar a oralidade castelanófila, recuperar a original (que é a dos paleofalantes rurais) e enfiá-la nos dous modelos que eu proponho: o galego-português, e o galego-espanhol. O modelo oral que temos faz do galego um creoulo, um dialeto espanhol. E a oralidade dos lusistas (neofalantes ao 99.99%) é um portunhol ridículo.

    Pode ver conferir aqui como um paleofalante reintegracionista (um dos dous ou tres que deve haver) fala galego:

    http://quantomaisaolonge.blogspot.com/2010/04/o-corvo-branco.html



    E aqui como um galego (descastelanizado) pode ler um texto galego em ortografia portuguesa, ou mesmo português, sem ter de adoptar a oralidade portuguesa:

    http://leiturasgalegas.blogspot.com/2012/01/galego-portugues-brasileiro.html

    ResponderEliminar
  2. "Tamén algúns xa propoñen solucións como: condiçom (sing) – condições (pl), fronte ao tradicional: condiçom – condiçons, porque seica nos diferencia do portugués de máis, coma se o galego-portugués estivese ben vivo, mais por que non propoñen: animal (sing) – animaes (pl), se se trata de recuperar a antiga fala?"

    Estás engando. As terminações -ões e -ães usam-se, ademais da harmonizaçom co portugês, porque servem para representar as 4 formas de pronunciar na Galiza esses plurais:

    condiçons - condiçôs - condiçois - condiçõis (com nasalidade e praticamente extinta)

    Condiçons só representa a condiçons e condiçôs.

    É certo que de forma análoga a animais se devera escrever condiçõis (eu defenderia esta opçom), porém é habitual em galego pronunciar esses "e" como "i": melhor -> milhor. Daí que nom haja problema com -ões e -ães em galego.

    ResponderEliminar
  3. A oralidade galega é a que é, ou sexa, maioritariamente condicionada polo español, e que aínda poidan ficar algúns paleofalantes que conserven unha pronuncia xenuína non soluciona nada, dado que estes falantes son na súa maioría xente maior e rural, polo que pouco ou nada van influír nunha posíbel recuperación da auténtica pronuncia galega. Eu concibo o problema partindo do que temos: unha fala e unha ortografía castelanizada, e a partir de aí propoño correccións de tipo descastelanizador. Con todo, cada quen pode soñar cunha lingua perfeita, que eu nos soños non me meto.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Carvalhal, discordo radicalmente com este derradeiro comentário. Não se trata de meter-se ou não em sonhos, mas de fazer face ao problema da creoulização do galego. Qual é alternativa a reconstruir o modelo oral do galego, como eu venho sugerindo, a partir da fala enxebre dos paleofalantes menos castelanizados?:



      1) A que temos, que é a que está fazendo do galego um dialeto espanhol (do noroeste), já que se basea no modelo oral “castelão central“.


      2) A dos lusistas, que é focar-se na escrita escrupulosamente portuguesa, e deixar a fala “a-la-vaiche-boa“, que na prática resulta na mesma alternativa que a anterior, desde que os lusistas são todos neofalantes urbanitas. Aliás, ao limparem o galego daquilo não coincidente com o português padrão, o desnaturalizam e desgaleguizam ainda mais.


      Por tanto, não se trata de sonhar ou de deixar de sonhar, mas de reconhecer que o galego é, de facto, um creoulo galego-espanhol. Continuar a falar de reforminhas por aqui e por acolá não mudará rem deste facto. Se aceitarmos a gravidade da situação, e se quisermos fazer algo Á SÉRIO, e não falar por falar, teremos que falar de reformas RADICAIS mas FACTÍVEIS. Assim são as que eu proponho, como se pode ver no meu blogue “O galego de seu“.


      Se reconhece que não é possível adaptar o galego ao padrão português, se lhe parece também impossível recuperar a fala enxebre original do galego, então está a admitir a desfeita do galego. Para que continuar a falar então? Não sabe que mesmo dos organismos linguísticos galegos se fala de quando em vez nos mesmos termos em que fala o senhor, mas que na prática não se concretiza nada, e tudo continua igual?


      O problema não é de haver “unha fala e unha ortografía castelanizada“, como diz o senhor. O problema é algo MUITO MAIS GRAVE do que isso. O problema é que o galego se tem tornado num dialeto espanhol para usos litúrgicos e vernaculares-identitários, e sempre dentro do contexto espanhol.

      Eliminar
    2. E isto eu VOU DENUNCIAR, aqui e acolá, denunciando tanto os que fazem com que esta situação continue sem travas, quanto os que predicam a ideologia lusista de deixar que o galego morra para (esperam eles, pobrinhos!) logo substitui-lo polo português.

      Eliminar
  4. Non creo nas mudanzas radicais, en ningún aspecto da vida e a historia está aí para nolo demostrar. Mais no tema do galego que é o que nos concita voulle pór uns exemplos moi claros de como leves reformas -ou se cadra non tan leves- teñen máis suceso ca propostas totais a prol dun galego descastelanizado: a introdución dos plurais nas palabras agudas rematadas en -l, cando o ILG defendía as formas maioritarias, coincidentes co castelán, alegando unha suposta recuperación do l seguindo o modelo dos monosílabos rematados en -l, e coido que hoxe xa ninguén discute que esta solución sexa a correcta para o estándar; a recuperación dos remates en -dade, como única forma válida, cando o galego popular fai os remates singulares en -dá, pero os plurais en -dades, co que fica ben claro a orixe desta "evolución"; a preferencia polas formas en -aría fronte ás máis habituais en -ería; a posibilidade dos sufixos en -bel face ao castelanismo en -ble; etc. Todas estas reformiñas, que nos achegan ao portugués, tiveron moito máis éxito que calquera reintegracionismo, xa que apenas son cuestionadas pola sociedade. Por isto eu prefiro seguir este camiño para a descastelanización do galego, xa que dá resultados aínda que sexa moi lento.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Está o senhor seguro do sucesso? Você nem vive na Galiza, nem vê a TVG, nem lê a imprensa galega. Nem os próprios documentos da RAG e demais organismos isolacionistas utilizam -ARÍA, -BEL, -ENZA, -ZÓN, etc. E já passaram 9 anos para se ter consolidado a reforminha, não quero nem pensar para consolidar questões mais difíceis. O uso facultativo leva às formas castelhanas. E da administração nem falemos, só há que pegar uma olhadela no DOGA.

      Não há que mudar quatro letrinhas, há que mudar radicalmente o paradigma linguístico.

      Eliminar
  5. Non creo nas mudanzas radicais, en ningún aspecto da vida e a historia está aí para nolo demostrar. Mais no tema do galego que é o que nos concita voulle pór uns exemplos moi claros de como leves reformas -ou se cadra non tan leves- teñen máis suceso ca propostas totais a prol dun galego descastelanizado: a introdución dos plurais nas palabras agudas rematadas en -l, cando o ILG defendía as formas maioritarias, coincidentes co castelán, alegando unha suposta recuperación do l seguindo o modelo dos monosílabos rematados en -l, e coido que hoxe xa ninguén discute que esta solución sexa a correcta para o estándar; a recuperación dos remates en -dade, como única forma válida, cando o galego popular fai os remates singulares en -dá, pero os plurais en -dades, co que fica ben claro a orixe desta "evolución"; a preferencia polas formas en -aría fronte ás máis habituais en -ería; a posibilidade dos sufixos en -bel face ao castelanismo en -ble; etc. Todas estas reformiñas, que nos achegan ao portugués, tiveron moito máis éxito que calquera reintegracionismo, xa que apenas son cuestionadas pola sociedade. Por isto eu prefiro seguir este camiño para a descastelanización do galego, xa que dá resultados aínda que sexa moi lento.

    ResponderEliminar
  6. Acho que não entendeu os meus argumentos. O que eu estou a (tratar de) explicar é que o galego é, de facto, um dialeto espanhol (ou lingua reXional), um híbrido galego-castelão: fala-se com uma oralidade claramente identificável como espanhola, escreve-se com uma ortografia para ser empregue por falantes de espanhol, é empregada “part time“ por paleo-falantes de espanhol. É nesse contexto que eu falo de reformas radicais. Decerto que o modelo de galego-espanhol tem adaptado muitos elementos (como os plurais de que fala) que até polos paleofalantes seriam considerados como “portugueses“ e não galegos, decerto que se têm recuperado outros elementso “enxebres“ que estavam case que perdidos, mas isso é uma gota no oceano, porque o objectivo desse “galego“ é o de:



    1) poder ser apreendido e praticado sem grande dificuldade por falantes de espanhol, e



    2) poder ser aceite como modelo de prestígio, o que resulta na imitação do modelo espanhol. Falar como sotaque rural (o verdadeiramente galego) é sinal de “atraso“, falar com sotaque castelão, sinal de “progresso“. Por que o sotaque rural é visto como “cerrado“? Pois porque o castelão é aberto (ou "neutro"!!). Esse é o modelo de futuro (sic).



    Se observarmos o galego dum ponto de vista mais distante, saindo fora do espaço ibérico, veremos que não é mais do que um dialeto espanhol, embora com uma grande matriz “galaica“, que partilha com o português. Mas quando um espanhol qualquer pode apreender esse “galego“ (sic) em quaisquer semanas, quando esse “galego“ (sic) é muito comprensível (oral ou por escrito) por qualquer espanhol, não faz sentido nenhum falar de língua. E como não tem utilidade, fora de a de criar empregos na administração reXional e a de servir de liturgia e baralhete identitário, não se pode falar de língua, mas apenas de dialeto, de híbrido galego-castelão.

    Repare que as línguas se definem por inter-contraposição. Dous falares intercomprensíveis não se podem considerar línguas distintas. Hoje o castelão e o português têm divergido, até chegarem a um estado em que a dificultosa intercompreensão justifica a existência de duas normas distintas. Mas ambos começaram partindo dum diassistema comum, e foi só a afirmação de independência portuguesa que fez divergir os idiomas. No caso galego, não havendo essa divergência política, o galego evolui como registo rural e nos últimos tempos, a través dum processo de mestiçagem, em registo reXional.



    Por tanto, se quisermos falar de LÍNGUA, deveremos mudar a cousa radicalmente. Outra cousa é que não queiramos (por poder ter de deixar de ser espanhois) ou não possamos (porque a “vontade política“ não permite a afirmação da identidade galega). Poderemos mesmo tratar de potenciar, renovar ou mesmo re-criar um dialeto galego-espanhol, mas nunca uma língua galega de seu. Para isso cumpre uma mudança radical.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Este comentario ha sido eliminado por el autor.

      Eliminar
    2. Mais dous apntamentos:



      1) Repare como o uso de “apenas“ em espanhol e em português. Você no seu comentário faz uso da semântica espanhola, e um português não seria quem de compreender o significado verdadeiro disso que escreveu:



      “Todas estas reformiñas, que nos achegan ao portugués, tiveron moito máis éxito que calquera reintegracionismo, xa que apenas son cuestionadas pola sociedade.“



      Porém, o uso galego-espanhol coincide com o espanhol, o que não dificulta a intercompreensão entre galego-espanhol e castelão. Mas sim entre galego-espanhol e português. E há inúmeros exemplos como este, e também outros na sintaxe, na fraseologia e outros aspetos, que vencelham o galego-espanhol ao castelão, e o separam do português.



      2) Os lusistas são cientes da gravidade da situação que eu venho de descrever. Todavia, cegados pola luz da sua ideologia fundamentalista, querem adaptar o português padrão sem enfiar nele aquilo muito que de galego resta, desbotando “o neno junto com a auga do banho“. Para além do facto de não serem capazes de se livrar dos castelanismos que massacram o português (porque só um castelão falante os comete, e não um italiano, ou iugoslavo, ou chinês, etc) valeiram o galego de outros muitos elementos que são legitimamente galegos (como a fraseologia que explicou você magistralmente na outra entrada), deixando os galegos “em cuecas“, sem referências identitárias. Erro enorme de “paralagem“. Mas eles são tão cegos que nem se decatam.



      Por tanto, a únivca via de recuperar o galego, COMO LÍNGUA, é a de pegar no padrão português, e enfiar nele as nossas galeguices, e não a macaquice lusista que eles predicam.



      Pegando no padrão português, poderiamos recriar um galego com todo o seu sabor identitário, sem deixar de ser parte da língua comum galego-portuguesa. Algo similar ao que fez a AGAL, mas empregando a ortografia portuguesa, e enfiando muito mais galego (sintaxe, fraseologia, oralidade rural, etc) do que a norma AGAL faz.

      Eliminar
  7. Caro Hispanico / Gascón / Ex-lusista / Lusophiliac / etc, por mais que ora escrevas em pseudo-acordo, ora em pseudo-agal, ora em pseudo-rag, deverias cuidar mais a tua ortografia, não escreves corretamente em nenhuma delas, e isso é o que te delata, amais do teu discurso maçante e cheio de lacunas e maus entendidos.

    ResponderEliminar
  8. Son moi ciente de que "apenas" como adverbio constitúe un falso amigo entre a norma isolacionista onde significa: case non, e a reintegracionista onde quer dicir: soamente; aínda que non como conxunción, coincidindo nas dúas normativas no siginificado de: así que, tan pronto como, logo que. Mais tamén son sabedor de que todos os reintegracionistas coñecen este dado; en canto aos portugueses, ben, coido que este nimio blogue en particular e o galego en xeral lles importa unha merda. Apreciacións persoais confirmáronme que a maioría nin sequera sabe que o galego existe.

    ResponderEliminar
  9. Son moi ciente de que "apenas" como adverbio constitúe un falso amigo entre a norma isolacionista onde significa: case non, e a reintegracionista onde quer dicir: soamente; aínda que non como conxunción, coincidindo nas dúas normativas no siginificado de: así que, tan pronto como, logo que. Mais tamén son sabedor de que todos os reintegracionistas coñecen este dado; en canto aos portugueses, ben, coido que este nimio blogue en particular e o galego en xeral lles importa unha merda. Apreciacións persoais confirmáronme que a maioría nin sequera sabe que o galego existe.

    ResponderEliminar